Dosze w Ajurwedzie
Ajurweda, starożytna nauka o zdrowiu i dobrostanie, opiera się na koncepcji trzech dosz, które są fundamentem tej holistycznej praktyki. Dosze, czyli Vata, Pitta i Kapha, reprezentują unikalne kombinacje żywiołów. Wpływają na nasze ciało, umysł i ducha. Vata, łącząca powietrze i eter, zarządza ruchem i przepływem energii. Pitta, połączenie ognia i wody, kontroluje metabolizm i procesy trawienne. Kapha, składająca się z ziemi i wody, odpowiada za strukturę i stabilność.
Każdy z nas jest unikalną mieszanką tych trzech dosz, a ich równowaga to klucz do zdrowia i harmonii w ajurwedzie. Poznanie swojej dominującej doszy pomaga w wyborze odpowiedniej diety, stylu życia, a nawet terapii.
Którą doszą jesteś?
Rozpoznanie swojej doszy w ajurwedzie pozwala zrozumieć indywidualne potrzeby zdrowotne. Aby określić dominującą doszę, zwróć uwagę na swoje fizyczne cechy, takie jak: budowa ciała, tekstura skóry i włosów oraz tendencje wagowe. Obserwuj również swoje wzorce energetyczne, emocjonalne reakcje i preferencje żywieniowe. Na przykład osoby z suchą skórą, szybką mową i skłonnością do niepokoju mogą mieć przewagę doszy Vata.
Zrozumienie tych subtelnych sygnałów ciała i umysłu pomoże w dostosowaniu diety i stylu życia, aby osiągnąć optymalne zdrowie i równowagę zgodnie z ajurwedyjskimi zasadami. Poniżej znajdziesz dokładne omówienie każdej z dosz.
Dosza Vata
Osoby, u których przeważa Vata, są zazwyczaj bardzo szczupłe, eteryczne, często trudno im przybrać na wadze. Mają cienkie i delikatne włosy, małe, wąskie usta i niskie czoło. Często w ich ciele widoczne są różne dysproporcje, np. krzywe i drobne zęby, nieregularne rysy twarzy, krzywy nos. Typy Vata mają zazwyczaj długie i szczupłe ręce i nogi, a także tendencję do wychładzających się dłoni i stóp.
Vata na poziomie umysłu charakteryzuje się niezwykłą wrażliwością i intuicją. Jest w kontakcie z tym, co niematerialne, wrażliwa na sztukę i bardzo uduchowiona. Często osoby typu Vata widzą i czują więcej. Są określane jako osoby wysoko wrażliwe.
Jeśli dosza Vata jest zaburzona, mamy jej w ciele i umyśle zbyt wiele, objawia się to problemami z trawieniem: zaparciami, wzdęciami lub naprzemiennym występowaniem zaparć i biegunek. A także tendencją do wysuszania ciała: suchej skóry, stawów, włosów. Problemami z układem rozrodczym: obniżonym libido, nieregularnymi miesiączkami u kobiet lub przedwczesną erekcją u mężczyzn. Na poziomie mentalnym nadmiar Vaty powoduje lękliwość, niepewność, rozkojarzenie. Może być także przyczyną stanów depresyjnych.
Doszę Vata balansujemy regularnym trybem życia: stałymi porami posiłków i odpoczynku, ciepłym i prostym jedzeniem (doskonałe dla zaburzonej Vaty będą zupy i potrawy o zawiesistej i płynnej konsystencji). Osoby tego typu nie powinny jeść w nadmiarze rzeczy surowych i suchych, które wzmagają szorstkość i wychładzają ciało. Bardzo ważne są w diecie Vaty dobre tłuszcze: masło klarowane, olej sezamowy, a także sezam w postaci pasty tahini. Osoby tego typu powinny także unikać mrożonek, przetworzonego i odgrzewanego jedzenia. Niezwykle ważne jest dla nich regularne nawadnianie. Vaty zazwyczaj zapominają o piciu wody. Tymczasem ciepła woda pita małymi łyczkami w ciągu całego dnia jest dla osób tego typu niezwykle korzystna.
Na poziomie umysłu Vatę balansuje przede wszystkim sen, cisza i częste przebywanie na łonie natury, a także relaksacja, spokojna muzyka, unikanie zbyt dużego natłoku bodźców, szczególnie wirtualnych. Skupienie się na jednej rzeczy. Vata jest niezwykle społeczna, potrzebuje poczucia wspólnoty i wsparcia grupy.
Siedzibą Vaty w ciele jest dolna część brzucha, jelito grube, układ moczowy i płciowy, a także nasze kości i stawy.
Dosza Pita
Dosza Pitta to połączenie żywiołów ognia i wody. Charakteryzuje się intensywną i żywiołową energią. Osoby, u których dominuje ta dosza, są często ambitne, pewne siebie i energiczne. Mają silny, ognisty temperament i działają z determinacją i stanowczością.
Ludzi tego typu charakteryzuje średnia budowa ciała. Ich skóra jest zazwyczaj wrażliwa, ciepła i skłonna do trądziku, rumienia lub innych stanów zapalnych. Mają mocne i wyraźne rysy twarzy.
Pitta jest związana z procesami trawiennymi. Odpowiada za siłę ognia trawiennego, a jej siedzibą w ciele jest wątroba. Osoby o dominującej doszy Pitta mają silny metabolizm, dobry apetyt i tolerancję na różne pokarmy. Jednak kiedy dosza Pitta jest w nierównowadze, mogą występować problemy trawienne, takie jak zgaga, nadkwaśność żołądka lub biegunka.
Pitta jest również związana z intelektem i zdolnościami umysłowymi. Osoby, u których dominuje ta dosza, są zazwyczaj inteligentne, mają bystry i analityczny umysł. Działają zadaniowo. Mają zdolności przywódcze i są dobrymi liderami. Są ambitne i pracowite, ale także podatne na stres i nadmierne zaangażowanie.
W niezrównoważonym stanie mogą wykazywać skłonność do irytacji, frustracji, złości i nadmiernego krytycyzmu. Doszę Pitta równoważymy, unikając ostrych, pikantnych i kwaśnych potraw, które mogą podsycać ogień w organizmie, wybierając chłodzące pokarmy, takie jak świeże owoce, warzywa, zielone liście i łagodne przyprawy. Należy także unikać nadmiernego spożywania alkoholu, kawy i mocnej herbaty. Niewskazane są przegrzewanie i nadmierne opalanie. Ważna też jest dbałość o regularny rytm dnia, w którym znajdzie się również czas na odpoczynek i relaksację.
