Święto Zmarłych to czas, w którym kierujemy uwagę ku tym, którzy odeszli. W Polsce często kojarzy się ono z cmentarzami pełnymi świec, ze wspomnieniami i zapachem pieczonych kasztanów. Ale oprócz tradycyjnego odwiedzania grobów, można przeżyć ten czas także w duchu uważności i medytacji – spokojniej, głębiej, bliżej siebie i tych, których już z nami nie ma.
Uważność wobec przemijania czyli zamiast lęku, wdzięczność
W kulturze Zachodu często unikamy rozmów o śmierci. Tymczasem w praktyce mindfulness i w buddyzmie świadomość przemijania jest jednym z fundamentów wewnętrznej mądrości.
Zamiast postrzegać śmierć jako koniec, medytacja zaprasza nas do spojrzenia na nią jak na część naturalnego rytmu życia. Podczas Święta Zmarłych możesz zatrzymać się na chwilę, zamknąć oczy i skierować uwagę na oddech – symbol życia, które trwa w każdej chwili. Pomyśl o swoich bliskich, których już nie ma, z wdzięcznością. Uświadom sobie, jak ich obecność wpłynęła na Ciebie i kim dzięki nim jesteś. To ciche „dziękuję” może być formą modlitwy, wspomnienia lub medytacji – jakikolwiek język jest Ci bliski.
Medytacja nad przemijaniem w tradycji buddyjskiej
W buddyzmie temat śmierci nie jest tabu. Wręcz przeciwnie – jest nauczycielem uważności.
Praktykujący często kontemplują nietrwałość (anicca), czyli świadomość, że wszystko, co powstaje, również przemija. Nie chodzi o smutek, lecz o przebudzenie do prawdy o życiu, o kruchości, ale też o pięknie każdej chwili.
W niektórych krajach buddyjskich, takich jak Tajlandia czy Sri Lanka, mnisi i świeccy medytują w czasie świąt upamiętniających zmarłych, recytując sutty o współczuciu i przemijaniu.
Celem nie jest smutek, lecz wdzięczność i zrozumienie, że życie, choć krótkie, ma głęboki sens, gdy jest przeżywane świadomie.
Jak przeżyć Święto Zmarłych z uważnością?
Nie musisz być buddystą, aby przeżyć ten czas w duchu medytacji. Oto kilka prostych sposobów, jak połączyć tradycję z praktyką uważności:
Zapal znicz z intencją – zanim zapalisz świeczkę, zatrzymaj się na chwilę i pomyśl o osobie, której go poświęcasz. Wypowiedz w myślach słowa wdzięczności.
Spacer w ciszy – idąc cmentarną alejką lub przez park, skup uwagę na krokach, zapachu liści, dźwięku wiatru. To również może być medytacja.
Medytacja wdzięczności – usiądź w ciszy i przywołaj wspomnienia bliskich. Poczuj, jak wiele dobra wniosły do Twojego życia. Oddychaj spokojnie, z życzliwością.
Pamięć w codzienności – w duchu mindfulness pamięć o zmarłych nie kończy się na jednym dniu. Można ją pielęgnować poprzez gesty życzliwości, obecność i troskę o innych.
Uważność wobec życia i śmierci to dwie strony tej samej monety
Śmierć przypomina nam o wartości życia. Medytacja i uważność nie mają sprawić, że przestaniemy odczuwać smutek, lecz że nauczymy się go przeżywać z łagodnością i świadomością. Kiedy patrzymy na przemijanie bez lęku, życie nabiera głębi. Każdy oddech, każde spotkanie, każdy gest wdzięczności staje się wtedy małym świętem istnienia.
W tym roku, gdy odwiedzisz cmentarz lub po prostu zatrzymasz się w ciszy, spróbuj spojrzeć na to Święto inaczej. Nie tylko jako czas żałoby, ale też czas miłości, pamięci i uważności.
W Oddechowie odbędzie się w w refleksyjnym czasie „Święta Zmarłych”, kiedy tak wielu z nas kieruje myśli ku tym, którzy odeszli – zapraszamy do praktyki, która łączy duchową głębię z czułością wobec przemijania.
Bibliografia
Thich Nhat Hanh – Żyć w uważności. Droga do spokoju i radości.
Bhante Henepola Gunaratana – Mindfulness. Droga do przebudzenia.
Pema Chödrön – Kiedy wszystko się rozpada.
Jack Kornfield – Mądrość serca. Przewodnik po uniwersum medytacji.
Ajahn Brahm – Otwórz drzwi swojego serca.